Tiền tệ, một khái niệm mà ai cũng biết đến, đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống kinh tế. Chúng không chỉ là cột sống chính thể hiện sự ổn định và phát triển của một quốc gia, mà còn có tác động to lớn đến mọi khía cạnh của nền kinh tế. Nếu bạn muốn tìm hiểu về tiền tệ – khái niệm này và vai trò của nó trong kinh tế, hãy cùng tham khảo những thông tin sau đây.
Tiền tệ là gì?
Tiền tệ, còn được gọi là đơn vị tiền tệ, là một loại tiền được sử dụng để thanh toán trong một khu vực cụ thể, nhằm tạo ra phương tiện giao dịch cho việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế. Tuy nhiên, giá trị của tiền tệ không phản ánh trực tiếp giá trị thực tế của nó, mà nó phụ thuộc vào sự chấp nhận rộng rãi từ mọi người trên khắp thế giới.
Những quan điểm khác nhau về tiền tệ
Khi thảo luận về tiền tệ, hiện nay có nhiều quan điểm và khái niệm khác nhau về chúng, phụ thuộc vào các lĩnh vực hoặc trường phái cụ thể. Dưới đây là một số quan điểm khác nhau:
Theo góc độ chức năng thanh toán: Tiền tệ được coi là công cụ pháp luật quy định để trao đổi hàng hóa và dịch vụ trong hoặc ngoài mỗi quốc gia.
Theo góc độ nghiên cứu: Tiền tệ được xem là một chỉ số cho mức độ phát triển của nền kinh tế và minh chứng cho các giai đoạn phát triển trong lịch sử.
Theo Trường phái trọng thương: Tiền tệ được coi là tài sản quan trọng, và một quốc gia muốn làm giàu thì cần tích lũy tiền tệ.
Theo Trường phái trọng nông: Tiền tệ được xem như một khái niệm hư tưởng, chỉ có tác dụng như chất bôi trơn cho hoạt động kinh tế.
Theo N. Gregory Mankiw: Tiền tệ là một khoản tài sản có thể được sử dụng ngay để thực hiện các giao dịch.
Theo Frederic S. Mishkin: Tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp thuận chung để trao đổi hàng hóa, dịch vụ hoặc thanh toán các khoản nợ.
Những quan điểm khác nhau về tiền tệ.
Giá trị của tiền tệ
Giá trị của tiền tệ phản ánh khả năng trao đổi hàng hoá khác nhau bằng một đơn vị tiền tệ và được đánh giá dựa trên tổng thể các hàng hoá trên thị trường.
Giá trị sử dụng của tiền tệ
Giá trị sử dụng của tiền tệ được hiểu như khả năng đáp ứng nhu cầu trung gian giao dịch trong xã hội, và con người chỉ sở hữu tiền khi cần thiết để thực hiện các giao dịch. Giá trị sử dụng của một đơn vị tiền tệ phụ thuộc vào việc xã hội công nhận nó và khả năng thực hiện tốt vai trò của nó như một công cụ trao đổi. Nếu tiền tệ vẫn được xã hội chấp nhận và hoạt động hiệu quả, thì giá trị sử dụng của nó như một loại tiền tệ vẫn tồn tại.
Các loại tiền tệ
Trong suốt hàng ngàn năm lịch sử, chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của nhiều loại tiền tệ khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay, tiền tệ chỉ tồn tại và được công nhận dưới các hình thức sau đây:
Tiền xu: Được làm từ kim loại và có giá trị tùy thuộc vào chất liệu chúng được chế tạo. Tiền xu tiện lợi để sử dụng và đếm, và đã thúc đẩy hoạt động thương mại trong thời đại cổ đại. Loại tiền này vẫn tồn tại cho đến ngày nay.
Tiền giấy: Được in trên tờ giấy và được ngân hàng trung ương của từng quốc gia phát hành riêng. Đây là hình thức tiền tệ phổ biến nhất hiện nay.
Tiền mã hóa hoặc tiền ảo: Với sự phát triển của công nghệ, đã xuất hiện một loại tiền tệ phi vật chất được gọi là tiền mã hóa hoặc tiền ảo, ví dụ như Bitcoin. Loại tiền này tồn tại dưới dạng điện tử và không được liên kết với một hình thức vật chất cụ thể.
Bản chất tiền tệ được phân tích thế nào?
Đối với tiền tệ, chúng ta có thể thấy rằng nó có những đặc tính độc đáo so với các hình thức thanh toán khác, cụ thể như sau:
Tiền tệ có giá trị và giá cả khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau mà khách hàng đánh giá.
Tiền tệ mang tính chất của sự lưu thông trong nền kinh tế, chỉ được coi là tiền tệ khi được sử dụng là công cụ trung gian để thanh toán và trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các chủ thể trong kinh tế.
Tiền tệ phải được chia thành các mệnh giá khác nhau để dễ dàng sử dụng và đảm bảo tính linh hoạt trong việc thanh toán cho các chủ thể.
Tiền tệ cần có tính thông dụng và bền vững, chỉ khi được sử dụng rộng rãi trong quần thể lớn mới có thể đảm bảo khả năng thanh toán. Nếu tiền tệ không bền vững, sẽ không thể duy trì sự ổn định trong quá trình lưu thông và không thể thúc đẩy sản xuất trong xã hội.
Tiền tệ phải đồng nhất, được in ấn bằng cùng một chất liệu và hình thức trong một phạm vi lãnh thổ nhất định, và có giá trị giống nhau được xác định.
Chức năng của tiền tệ
Với hiểu biết về khái niệm tiền tệ, chúng ta có thể tiến xa hơn để khám phá các chức năng và vai trò quan trọng của tiền tệ trong nền kinh tế hiện đại.
Chức năng thước đo giá trị
Tiền tệ, như một đơn vị đo giá trị phổ biến, đóng vai trò quan trọng trong các mối quan hệ xã hội. Chức năng chính của tiền tệ là đo lường giá trị và thông qua việc này, tính chất tiền tệ đã trở nên ngày càng phổ biến, được sử dụng để đo lường sự phát triển của xã hội và mức sống của cá nhân. Nó cũng được dùng để đo lường GDP của quốc gia và các chỉ số kinh tế khác.
Chức năng phương tiện trao đổi
Chức năng tối quan trọng của tiền tệ là một yếu tố không thể thiếu, vì nếu không có tiền tệ, hệ thống tiền tệ sẽ không thể tồn tại. Tiền tệ ra đời như một kết quả của quá trình trao đổi hàng hóa, và nó được coi là một đại diện giá trị chung, đóng vai trò trung gian trong việc giao dịch hàng hóa giữa các cá nhân và tổ chức.
Chức năng phương tiện thanh toán
Tiền xuất hiện đã tạo ra sự thuận lợi và đơn giản hóa đáng kể quá trình trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa con người. Với vai trò là phương tiện thanh toán, nó giúp rút ngắn thời gian và tạo sự tiện lợi trong các giao dịch mua bán. Đồng thời, tiền cũng đảm bảo tính công nhận và độ chính xác cao về giá trị trao đổi.
Chức năng phương tiện tích lũy
Chức năng của tiền phản ánh vai trò của nó như một biểu tượng đại diện cho sự giàu có trong xã hội. Việc lưu trữ tiền cũng có thể coi là một hình thức tích trữ tài sản. Hơn nữa, tiền còn đóng vai trò là phương tiện trung gian để giao dịch hàng hóa, cho phép chúng ta tích trữ tiền và sau đó sử dụng nó khi cần thiết trên thị trường.
Chức năng tiền tệ thế giới
Khi quan hệ thương mại giữa các quốc gia nổi lên, tiền tệ trở thành sự phổ biến làm nền tảng cho vai trò của nó trong hệ thống tài chính quốc tế. Sự phổ biến này chỉ xảy ra khi nhiều quốc gia trên thế giới tin dùng và sử dụng nó thông qua tỷ giá hối đoái.
Chính sách của tiền tệ (monetary policy)
ngân hàng trung ương sử dụng một loạt các biện pháp để kiểm soát lượng tiền trong nền kinh tế. Quá trình này bao gồm quá trình soạn thảo kế hoạch hành động, công bố các biện pháp và thực hiện chúng thông qua việc thay đổi lãi suất, mua/bán trái phiếu chính phủ, điều tiết tỷ giá hối đoái và thay đổi quy định về lượng tiền dự trữ. Tất cả những nỗ lực này nhằm đảm bảo sự ổn định và cân đối trong hệ thống tài chính và nền kinh tế.
Công cụ Chính sách tiền tệ
Theo Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2010, Thống đốc có quyền quyết định áp dụng các chính sách tiền tệ quốc gia và sử dụng các công cụ và biện pháp sau đây:
Tái cấp vốn
Lãi suất
Tỷ giá hối đoái
Dự trữ bắt buộc
Nghiệp vụ thị trường mở
Một số đơn vị tiền tệ quốc tế phổ biến
Thường thì mỗi quốc gia sẽ có đơn vị tiền tệ riêng, và có những đồng tiền được xem là mạnh do sự phổ biến và giá trị của chúng. Dưới đây là một số đơn vị tiền tệ quốc tế phổ biến hiện nay:
Đô la Mỹ (USD): Đây là đồng tiền mạnh nhất và được sử dụng phổ biến nhất trên toàn cầu.
Euro (EUR): Đây là đồng tiền chung của các nước thành viên trong Liên minh Châu Âu (EU).
Bảng Anh (GBP): Đây là đồng tiền có lịch sử lâu đời nhất và được lưu trữ trong các quỹ dự trữ ngoại tệ toàn cầu.
Yên Nhật (JPY): Đây là đồng tiền được giao dịch nhiều thứ ba trên thị trường ngoại hối và cũng được sử dụng rộng rãi như một đồng tiền dự trữ.
Đô la Canada (CAD): Đây là đồng tiền tệ thứ 5 phổ biến trong giao dịch hàng hóa trên thế giới và chính thức trở thành đồng tiền dự trữ trong Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Đó là một số đơn vị tiền tệ quốc tế phổ biến. Những thông tin trên nhằm giúp bạn trả lời câu hỏi “tiền tệ là gì?” một cách chính xác và nhanh chóng nhất. Hy vọng những thông tin hữu ích này sẽ giúp bạn hiểu và cập nhật thêm nhiều kiến thức mới.
Thông tin được biên tập bởi: BRT.ORG.VN
