Tóm lại, chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế và ổn định của một quốc gia. Bằng cách can thiệp và điều chỉnh tiền tệ, Chính phủ có thể duy trì giá trị tiền tệ, kiểm soát lạm phát, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và đầu tư, cũng như thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ, hay còn được gọi là chính sách tiền giao dịch, đại diện cho các quyết định của cơ quan chính phủ về việc điều chỉnh tiền tệ trong một quốc gia. Để đạt được mục tiêu ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các biện pháp và công cụ được sử dụng trong hoạt động tín dụng và giao dịch ngoại hối.
Nhiệm vụ chính của ngân hàng trung ương là thực hiện chính sách tiền tệ này, vì chính sách này có tác động đáng kể đến tổng cầu và sản xuất trong nước. Ngân hàng trung ương trở thành một công cụ quan trọng trong việc ổn định kinh tế và hỗ trợ cho chính phủ trong thời đại hiện nay.
Phân loại chính sách tiền tệ
Hiện nay, chính sách tiền tệ được phân loại thành hai loại khác nhau, với mục tiêu, công cụ sử dụng và phương thức hoạt động cụ thể:
Chính sách tiền tệ mở rộng
Chính sách tiền tệ mở rộng, hay chính sách tiền tệ nới lỏng, là một phương pháp mở rộng nguồn cung tiền tệ để làm giảm lãi suất nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng tổng cầu. Nhờ đó, sẽ có nhiều cơ hội việc làm mới cho người lao động và khuyến khích đầu tư mở rộng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Để thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng, Ngân hàng Trung ương có thể thực hiện một trong ba phương pháp sau đây:
Mua các giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán.
Giảm mức tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
Hạ mức lãi suất chiết khấu trên thị trường.
Chính sách tiền tệ thu hẹp
Chính sách tiền tệ thu hẹp (chính sách tiền tệ thắt chặt) là một biện pháp nhằm giảm mức cung tiền trong nền kinh tế, dẫn đến sự tăng lãi suất nhằm thu hẹp tổng cầu và giảm mức giá chung. Để thực hiện chính sách tiền tệ này, Ngân hàng Trung ương sẽ áp dụng các biện pháp sau:
Bán giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán.
Tăng mức dự trữ bắt buộc.
Tăng lãi suất chiết khấu để kiểm soát chặt chẽ hoạt động tín dụng.
Vai trò của chính sách tiền tệ với nền kinh tế
Với tầm quan trọng của mình, chính sách tiền tệ đóng một vai trò không thể thiếu đối với nền kinh tế. Dưới đây là một số vai trò chính của chính sách tiền tệ:
- Đạt cân bằng giữa tổng cầu và tổng cung: Chính sách tiền tệ giúp cân bằng tổng cầu và tổng cung trong nền kinh tế bằng cách quản lý tổng sản phẩm quốc nội. Mục tiêu là duy trì mức lạm phát và thất nghiệp ở mức kiểm soát.
- Ổn định thị trường lãi suất và thị trường ngoại hối: Chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định thị trường lãi suất và thị trường ngoại hối của nền kinh tế trong nước. Điều này giúp duy trì sự ổn định và dự báo cho các hoạt động kinh tế và đầu tư.
- Bảo đảm sức mua của đồng tiền: Chính sách tiền tệ cũng nhằm bảo đảm sức mua của đồng tiền, từ đó thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế trong nước. Điều này đảm bảo rằng người dân có khả năng tiêu dùng và đầu tư, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.
- Tạo việc làm: Chính sách tiền tệ có thể tạo ra nhiều công ăn việc làm cho nền kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp. Bằng cách duy trì môi trường kinh doanh ổn định và khuyến khích đầu tư, chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong tạo ra cơ hội việc làm và tăng cường sự phát triển kinh tế.
- Liên kết với các chính sách kinh tế khác: Chính sách tiền tệ tác động trực tiếp vào hệ thống lưu thông tiền tệ quốc gia và có mối quan hệ chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác như chính sách tài khóa, chính sách kinh tế đối ngoại và chính sách thu nhập. Tương tác giữa các chính sách này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hệ thống kinh tế và đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững.
Đặc điểm của chính sách tiền tệ
Để giúp bạn hiểu rõ hơn và phân biệt chính sách tiền tệ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác, chính sách tiền tệ có những đặc điểm như sau:
- Điều chỉnh tín dụng: Chính sách tiền tệ có thể thắt chặt hoặc nới lỏng tín dụng, điều này có thể được thực hiện thông qua việc tăng hoặc giảm cung tiền để đáp ứng nhu cầu tín dụng của ngân hàng. Mục tiêu của việc điều chỉnh tín dụng là tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các ngân hàng cung cấp tín dụng.
- Quản lý chi phí tín dụng: Chính sách tiền tệ cũng liên quan đến việc kiểm soát và điều chỉnh các chi phí tín dụng khác như lãi suất. Nó có thể bao gồm việc kiểm soát các yếu tố bảo đảm cho các loại chứng khoán được giao dịch qua môi giới tại các sàn giao dịch ngoại vi (OTC).
Chính sách tiền tệ hướng đến mục tiêu gì?
Chính sách tiền tệ được thiết lập nhằm đạt được mục tiêu quan trọng trong hệ thống tài chính và kinh tế của một quốc gia. Với vai trò quan trọng, chính sách tiền tệ được áp dụng để đáp ứng các mục đích chủ yếu sau:
Kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền
Chính phủ có khả năng ảnh hưởng đến giá trị đồng tiền trong nước thông qua Chính sách tiền tệ, bằng cách xem xét sức mua nội địa và sức mua quốc tế của đồng tiền đó.
Chính sách tiền tệ được hình thành với mục tiêu duy trì sự ổn định giá trị đồng tiền và kiểm soát mức lạm phát ở một mức độ hợp lý, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nước.
Tạo công ăn việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp
Mỗi chính sách tiền tệ được áp dụng đều có tác động trực tiếp đến việc sử dụng các nguồn lực xã hội và quy mô hoạt động kinh doanh, và có tác động đáng kể đến tỷ lệ thất nghiệp trong nền kinh tế. Việc tận dụng một cách hiệu quả các công cụ tiền tệ sẽ giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp đồng thời kiểm soát tỷ lệ lạm phát.
Tăng trưởng kinh tế
Để duy trì sự ổn định trong tăng trưởng kinh tế, chính sách tiền tệ đã được triển khai thông qua việc điều chỉnh khối lượng tiền được phát hành, nhằm ảnh hưởng đến lãi suất và tổng cầu. Qua việc này, ta kỳ vọng sẽ thúc đẩy đầu tư, gia tăng sản lượng và nâng cao GDP của quốc gia.
Các công cụ của chính sách tiền tệ
Nhằm tăng cường hiệu quả trong việc sử dụng và thực hiện chính sách tiền tệ, Nhà nước đã áp dụng một loạt các công cụ tài chính hỗ trợ quan trọng như sau:
Công cụ tái cấp vốn
Đây là một hình thức của Ngân hàng Nhà nước cung cấp tín dụng cho các Ngân hàng thương mại bằng cách tiến hành mua bán các giấy tờ có giá trị. Thông qua việc này, ngân hàng nhà nước cung cấp nguồn vốn ngắn hạn để giúp duy trì tính thanh khoản của các ngân hàng thương mại và đồng thời gia tăng lượng tiền cung cấp cho nền kinh tế.
Công cụ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Ngân hàng Nhà nước quy định một tỷ lệ tiền phải được giữ lại từ lượng tiền gửi và phải được gửi tại Ngân hàng Nhà nước. Mục đích của việc này là để điều chỉnh khả năng cho vay của các ngân hàng thương mại và điều tiết lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế.
Công cụ nghiệp vụ thị trường mở
Hình thức được áp dụng bởi Ngân hàng Nhà nước là việc mua bán giấy tờ có giá trên thị trường mở nhằm ảnh hưởng đến lượng dự trữ của các Ngân hàng thương mại. Mục tiêu là điều chỉnh nguồn cung tiền trong nền kinh tế và quản lý khả năng cung ứng tín dụng của các Ngân hàng thương mại trên thị trường.
Công cụ lãi suất tín dụng
Lãi suất tín dụng là một công cụ gián tiếp được ngân hàng Nhà nước sử dụng để quy định. Tuy không tác động trực tiếp đến cung cầu tiền tệ, nhưng nó được áp dụng để kích thích hoặc kiềm chế quá trình sản xuất, nhằm điều chỉnh lãi suất trên thị trường tiền tệ trong từng giai đoạn cụ thể.
Công cụ hạn mức tín dụng
Hạn mức tín dụng là giới hạn tối đa về số tiền nợ mà Ngân hàng Trung ương quy định các Ngân hàng thương mại phải tuân thủ khi cung cấp tín dụng, nhằm kiểm soát mức tăng về lượng tiền được cho vay của các tổ chức đối với nền kinh tế một cách trực tiếp.
Ở Việt Nam, chính sách tiền tệ có tác động như nào?
Chính sách tiền tệ tại Việt Nam không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết và kiểm soát lưu thông tiền tệ mà còn ảnh hưởng đến bất bình đẳng thu nhập trong xã hội. Mục tiêu của chính sách này là kiểm soát tỷ lệ lạm phát, giảm tỷ lệ thất nghiệp, ổn định giá thị trường và sức mua của đồng tiền, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Ví dụ, trong bối cảnh ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, Ngân hàng Nhà nước đã giảm lãi suất để hỗ trợ các hoạt động đầu tư kinh doanh, nhằm giảm gánh nặng tài chính. Hơn nữa, tái cấp vốn cũng được thực hiện để người sử dụng lao động có khả năng vay để trả lương cho công nhân.
Trên đây là những thông tin chi tiết và tổng quan về chính sách tiền tệ nhằm trả lời câu hỏi về ý nghĩa và mục tiêu của chính sách tiền tệ một cách chính xác nhất. Hi vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu và cập nhật kiến thức mới cho bản thân.
Thông tin được biên tập bởi: BRT.ORG.VN
